Karol Linneusz
Karol Linneusz, szw. Carl von Linné, łac. Carolus Linnaeus (ur. 23 maja 1707 w Råshult, zm. 10 stycznia 1778 w Uppsali) – szwedzki przyrodnik, profesor uniwersytetu w Uppsali.
Życiorys
Od dziecka interesował się przyrodą, obserwował i badał rośliny. Przejął to zainteresowanie od ojca pastora, który był zamiłowanym ogrodnikiem. Nie zamierzał jednak, jak ojciec robić kariery duchownej i w 1727 podjął studia medyczne na uniwersytecie w Lund, by po roku przenieść się do uznawanej za najlepszą wówczas w Szwecji uczelnię w Uppsali. Cały czas przy tym zajmował się swoim hobby – botaniką. Dzięki pomocy profesora historii naturalnej (jak wówczas nazywano biologię) Olofa Rudbecka Karla, otrzymał funkcję ogrodnika w uczelnianym ogrodzie botanicznym. Botanika wchodziła wówczas w zakres kształcenia lekarzy, którzy wykorzystywali zioła w leczeniu. Bardzo pogłębił swoją wiedzę botaniczną również w czasie samotnej wyprawy w 1732 po Laponii, w czasie której przebył ponad 7 tys. km i opisał wiele nowych gatunków roślin. Owocem tej wyprawy było szczegółowe sprawozdanie obejmujące również szczegóły życia mieszkańców i obserwacje medyczne. Dzisiaj zabawne może się wydawać, że z powagą opisuje przypadek kobiety, która twierdziła, że ma w brzuchu 3 żaby, które na wiosnę wyraźnie rechocą. Nie zastosowała się jednak do zaleconej przez Linneusza kuracji – wypicia ciekłego dziegciu, lecz wolała kurować się wódką, która, jak twierdziła uspokajała żaby.
Po powrocie z wyprawy przez jakiś czas dorabiał wykładami, na których relacjonował swoje obserwacje z Laponii, także na temat minerałów, którymi również się interesował. Dochody z tych wykładów wystarczyły mu na sfinansowanie drugiej wyprawy, na którą wybrał się w dwa lata po pierwszej. W czasie tej drugiej wyprawy zakochał się w Sarze, córce lekarza z Falun i poprosił o jej rękę. Jednak przyszły teść postawił twardy warunek – musi najpierw ukończyć studia medyczne, by mieć stałe źródło utrzymania. Wyjechał więc na studia do Holandii, napisał rozprawę o malarii i uzyskał tytuł doktora na uniwersytecie w Harderwijk. Jego powrót do Szwecji opóźnił się, gdyż w Holandii udało mu się zaprzyjaźnić z kilkoma bogatymi ludźmi, którzy sfinansowali wydanie jego życiowego dzieła "Systema naturae". Później dzieło to, było jeszcze przez niego rozbudowywane, tak, że ostatecznie w 1770 liczyło ok. 1400 stron. Potem zwiedził jeszcze Paryż, Londyn, pracował w kilku ogrodach botanicznych w Holandii i wydał tam kilka mniejszych prac naukowych. Wreszcie w 1738 wrócił do Szwecji już jako znany naukowiec i ożenił się z Sarą Moraeus. Otworzył praktykę medyczną w Sztokholmie, a w 1742 został profesorem na Uniwersytecie w Uppsali. Doceniono jego osiągnięcia, został pierwszym prezesem powstającej właśnie Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk (brał aktywny udział w jej powstaniu), zaszczycono go tytułem szlacheckim, funkcją lekarza dworu królewskiego oraz członkiem zagranicznym wielu uczelni.
Dom Karola Linneusza znajduje się w Råshult, odrestaurowany z otoczeniem w stylu epoki Linneusza, gromadzi sprzęty zgromadzone przez badacza i zachowany z XVIII wieku ogród kwiatowy z rosnącymi tam jak dawniej gatunkami ziół. Karol Linneusz nie znosił żadnej krytyki i miał szczególny sposób dokuczenia swoim przeciwnikom naukowym. Np. pewnemu niepozornemu gatunkowi chwasta nadał nazwę łacińską Siegesbeckia – od nazwiska Johanna Siegesbecka, który ośmielił się mieć inne zdanie, niż on. Georgesa Buffona ukarał nadając jego nazwisko ropusze, (łac. Bufo) i całej rodzinie ropuchowatych (Bufonidae) uznawanych wówczas za obrzydliwe gatunki płazów. Do kościoła chodził ze swoim ulubionym psem Pompe. Dokładnie po jednej godzinie wstawał i wychodził z kościoła i to niezależnie od tego, czy nabożeństwo się skończyło, czy jeszcze trwało. W 1774 atak apopleksji uniemożliwił mu pracę na uczeln. Od tego momentu stan jego zdrowia się pogarszał, przeżył jeszcze zawał serca i zmarł w 1778. Dla upamiętnienia Linneusza nazwano jego nazwiskiem wiele gatunków organizmów, np. Linnaea borealis (zimoziół północny), a jego wizerunek widnieje na banknocie o nominale 100 SEK.
Źródło: wiki
Życiorys
Od dziecka interesował się przyrodą, obserwował i badał rośliny. Przejął to zainteresowanie od ojca pastora, który był zamiłowanym ogrodnikiem. Nie zamierzał jednak, jak ojciec robić kariery duchownej i w 1727 podjął studia medyczne na uniwersytecie w Lund, by po roku przenieść się do uznawanej za najlepszą wówczas w Szwecji uczelnię w Uppsali. Cały czas przy tym zajmował się swoim hobby – botaniką. Dzięki pomocy profesora historii naturalnej (jak wówczas nazywano biologię) Olofa Rudbecka Karla, otrzymał funkcję ogrodnika w uczelnianym ogrodzie botanicznym. Botanika wchodziła wówczas w zakres kształcenia lekarzy, którzy wykorzystywali zioła w leczeniu. Bardzo pogłębił swoją wiedzę botaniczną również w czasie samotnej wyprawy w 1732 po Laponii, w czasie której przebył ponad 7 tys. km i opisał wiele nowych gatunków roślin. Owocem tej wyprawy było szczegółowe sprawozdanie obejmujące również szczegóły życia mieszkańców i obserwacje medyczne. Dzisiaj zabawne może się wydawać, że z powagą opisuje przypadek kobiety, która twierdziła, że ma w brzuchu 3 żaby, które na wiosnę wyraźnie rechocą. Nie zastosowała się jednak do zaleconej przez Linneusza kuracji – wypicia ciekłego dziegciu, lecz wolała kurować się wódką, która, jak twierdziła uspokajała żaby.
Dom Karola Linneusza znajduje się w Råshult, odrestaurowany z otoczeniem w stylu epoki Linneusza, gromadzi sprzęty zgromadzone przez badacza i zachowany z XVIII wieku ogród kwiatowy z rosnącymi tam jak dawniej gatunkami ziół. Karol Linneusz nie znosił żadnej krytyki i miał szczególny sposób dokuczenia swoim przeciwnikom naukowym. Np. pewnemu niepozornemu gatunkowi chwasta nadał nazwę łacińską Siegesbeckia – od nazwiska Johanna Siegesbecka, który ośmielił się mieć inne zdanie, niż on. Georgesa Buffona ukarał nadając jego nazwisko ropusze, (łac. Bufo) i całej rodzinie ropuchowatych (Bufonidae) uznawanych wówczas za obrzydliwe gatunki płazów. Do kościoła chodził ze swoim ulubionym psem Pompe. Dokładnie po jednej godzinie wstawał i wychodził z kościoła i to niezależnie od tego, czy nabożeństwo się skończyło, czy jeszcze trwało. W 1774 atak apopleksji uniemożliwił mu pracę na uczeln. Od tego momentu stan jego zdrowia się pogarszał, przeżył jeszcze zawał serca i zmarł w 1778. Dla upamiętnienia Linneusza nazwano jego nazwiskiem wiele gatunków organizmów, np. Linnaea borealis (zimoziół północny), a jego wizerunek widnieje na banknocie o nominale 100 SEK.
Źródło: wiki
